6 juni 2023
CBBW-woning in Testaankoop
Gwen Verlinden, architect ontwerp van de CBBW-woning en initiatiefnemer van het CBBW-onderzoekproject, werd door Testaankoop geïnterviewd over de CBBW-woning. Lees het volledige artikel hier.
17 augustus 2022
Podcast Klimaatfestival 2022
Ter gelegenheid van het Klimaatfestival 2022 filosofeerde Margaux Lespagnard (VUB) en Gwen Verlinden (TEKEN architectuur) samen met Julia Alegre Mouslim en Maïté de Haan (Troebel) over de toekomst van duurzaam en betaalbaar wonen. Je kan hem hier beluisteren. We bouwen hiervoor verder op de praktijklessen uit het Circulair Bouwen Betaalbaar Wonen project.
Het Klimaatfestival gaat door van 12 tot 16 oktober 2022 in Antwerpen en wordt georganiseerd door Troebel, een filosofisch platform dat helderheid schept in een troebele wereld.
18 maart en 10 en 12 mei 2022
Spreekmomenten Howest, UHasselt, UGent
De leerlessen uit Circulair Bouwen Betaalbaar Wonen werden ook gedeeld met studenten (burgerlijk ingenieur) architectuur, interieurarchitectuur en bouw. In mei konden we ook de financiële conclusies delen die Margaux Lespagnard berekende aan de hand van een vergelijkende LCC-studie. Hieruit leerden we dat circulair bouwen significante, financiële winsten kan opleveren op lange termijn.
23 maart 2021
Webinar slotevent C-bouwers
Bond Beter Leefmilieu, VIBE, VUB Architectural Engineering, BAS Bouwen en Dialoog werkten twee jaar lang aan een databank en platform rond circulair bouwen waarin wij voorbeeldoplossingen voor en door bouwprofessionals delen. Wij werden uitgenodigd om toe te lichten welke circulaire bouwmaterialen en ontwerpprincipes werden toegepast in de case study house van het CBBW project.
25 februari 2021
Opgeleverd en klaar voor evaluatie
Op enkele details na zijn de gevelwerken van de circulaire pilootwoning voltooid. De bewoners hebben de woning ondertussen betrokken.
Tijdens de volgende fase zal zowel de bouwtechnische circulariteit als de betaalbaarheid beoordeeld worden.
14 januari 2021
Derde filmdag voor CBBW
Door de corona-pandemie kunnen bezoekersdagen niet plaatsvinden. Maar niet getreurd! Wij zorgen voor een corona-veilige manier om onze leerlessen actief met jullie te delen: een filmpje over de case study waarin wordt uitgelegd hoe de woning is opgebouwd, welke circulaire principes werden gehanteerd, de impact dit op de betaalbaarheid en het verloop van het samenwerkingstraject. Vandaag vond alreeds de 3e filmdag plaats!
14 december 2020
Circulaire gevelsteen
De meeste Vlaamse gevels worden vandaag nog steeds gekenmerkt door de traditionele baksteen. Een goede inpassing van hedendaagse gebouwen in de bestaande context is belangrijk. Andere gevelafwerkingen worden simpelweg ook gewoon vaak niet toegestaan omwille stedenbouwkundige verordeningen die de eenvormigheid van het straatbeeld bewaken. Om zowel aan de stedenbouwkundige voorschriften als aan de circulaire ambities te beantwoorden gebruiken we in de pilootwoning een circulair gevelsteensysteem. De gevelstenen wordt droog op elkaar gestapeld waardoor ze integraal herbruikbaar zijn. Bovendien is de laag volledig homogeen: er worden geen andere materialen vermengt waardoor bij afbraak de materiaalstroom zuiver blijft.
12 december 2020
Gevelisolatie in kurk
Door kurk zowel als thermische isolatie als gevelafwerking te gebruiken, wordt een simpele, homogene buitenschil gerealiseerd. Door de complexiteit te beperken worden kosten beperkt en toekomstige demontage vereenvoudigd. Echter, om technische garanties krijgen, kon niet alles mechanisch worden bevestigd. De buitenste laag moest worden verlijmd. Het team bedacht hiervoor een tweeledige oplossing: door lijm op basis van kalk in plaats van cement te gebruiken blijft het mogelijk de kurk te recycleren tot kurkgranulaten, en door de kurk in verschillende lagen te plaatsen blijft de achterste laag (45% van de totale kurken envelope) gevrijwaard van de lijm en dus beschikbaar voor 1 op 1 hergebruikt.
5 december 2020
Urban mining: hergebruik materialen
Hoewel urban mining niet tot de primaire focus van het project hoort, diende zich de opportuniteit aan om bouwmaterialen te hergebruiken uit de afbraak van enkele campus gebouwen van de Universiteit van Antwerpen. Interieurelementen, zoals deuren, gootstenen, spiegels, kranen en stopcontacten en schakelaars, werden gedemonteerd en nadien hergebruikt in de pilootwoning. Exterieurelementen bleken uitdagender, maar het team slaagde erin om een plint van een van de campusgebouwen te demonteren en te hergebruiken in de pilootwoning.
25 november 2020
Buitenschrijnwerk
Een circulaire en betaalbare oplossing vinden voor de ramen en deuren bleek een uitdaging. Het gebruik van een systeem met twee onafhankelijke frames zou het mogelijk maken om de ramen te vervangen zonder impact te hebben op andere gebouwdelen, maar bleek 15 a 20% dan een enkelvoudige, traditionele kader. Uiteindelijk werd gepoedercoat aluminium schrijnwerk met driedubbele beglazing toegepast. Dit systeem beantwoordde aan de eisen van de toekomstige bewoners (amper onderhoud) en scoort het beste in de LCA (Life Cycle Analysis) van het NIBE (Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie).
17 - 20 november 2020
Waterdichting en isolatie dak
Het doel was om het dak zo waterdicht te maken en te isoleren dat de gebruikte materialen bij sloop gemakkelijk gedemonteerd konden worden. De grootste bezorgdheid was dat chemische verlijming noodzakelijk zou zijn om de waterdichting te garanderen. Dit bleek alleen onvermijdelijk aan de randen en op de dakopstand. Hierdoor was het mogelijk om een eenvoudige dakopbouw te realiseren met materialen die losliggend werden toegepast. De constructie bestaat uit een massief houten draagconstructie, een dampscherm, houtvezelisolatie, EPDM waterdichting en grind (ballast). Omdat de deze manier van dakdichting niet nieuw is en er geen dure lijmen of kitten nodig zijn, wordt deze constructie bovendien over het algemeen als een van de meest kostenefficiënte oplossing beschouwd.
13 november 2020
Digitaal werfbezoek Thomas More
De studenten Bouw van de Thomas More hogeschool konden door de corona-epidemie niet meer op bezoek komen zoals initieel gepland. Dankzij een virtuele rondleiding lieten we hen toch kennis maken met massieve houtschakelbouw en het circulaire verhaal! We bedanken docent Davy Stoobants en zijn studenten voor de interessante vragen en inspirerende nieuwsgierigheid!
11 november 2020
Houtschakelbouw: dag 7
Vandaag werd de draagstructuur van de pilootwoning gefinaliseerd. Het optrekken van deze constructie nam zeven dagen in beslag en gebeurde door een team van twee professionelen en vier onervaren helpers, waaronder één van de toekomstige bewoners. Omdat het systeem zo eenvoudig te monteren is, is het mogelijk om gedeeltelijk aan te bieden als zelfbouwpakket met on-site ondersteuning. Hierdoor bespaarde men in de case study op de arbeidskosten en konden de totale kosten van de houtconstructie met 10 to 15% worden verlaagd.
09 november 2020
Mockups praktijktoets
Door mockups te maken van de buitenwanden leerden we hoe verschillende gebouwdelen samenkwamen, maar ook in hoe verre de het constructiedeel geschikt was voor toekomstige demontage en potentieel hergebruik. Door dit in de praktijk te testen bleef het niet enkel bij theoretische voorspellingen, maar konden we een klein beetje in de toekomst kijken. Hierdoor groeide het vertrouwen van de partijen in de mogelijkheden en werden circulaire ontwerp- en constructiekeuzes bevordert.
05 november 2020
Houtschakelbouw: dag 3
Na een paar dagen krijgt het gebouw al vorm. Omdat er alleen droge verbindingen worden gebruikt, is er geen droogtijd die de constructie kan vertragen. Doordat de bevestigingen omkeerbaar zijn kunnen foutjes snel worden rechtgezet. Buitenmuren, vloeren en dak worden allemaal op dezelfde manier gebouwd, met dezelfde gereedschappen en verbindingsmethodes. De montage is snel en eenvoudig.
03 november 2020
Houtschakelbouw: dag 1
De montage van het geprefabriceerde bouwpakket gaat erg snel. Door de eenvoudige aansluitingen en gemakkelijk hanteerbare constructiedelen is het mogelijk om dure arbeid gedeeltelijk uit te besteden aan niet-professionele werkkrachten. In dit geval helpt een van de toekomstige bewoners en drie vrienden mee onder begeleiding van twee ervaren uitvoerders.
30 oktober 2020
Levering constructiekit
De gekozen constructiemethode voor de pilootwoning is een geprefabriceerde, massieve houtschakelbouw. De houten balken worden verticaal naast elkaar geplaatst en met elkaar verbonden door stalen spacers. Door deze omkeerbare manier van verbinden kunnen de verschillende onderdelen en materialen beschikbaar blijven voor toekomstig hergebruik. De stalen afstandhouders zijn modulair en kunnen hergebruikt worden in nieuwe bouwprojecten. De houten balken zijn vrij van additieven en kunnen worden hergebruikt of, indien hergebruik niet mogelijk is vanwege degradatie of hun afmeting, gecomposteerd. Door het gebruik van een dubbele tand-en-groef verbinding met een rubberen dichtingsprofiel wordt tijdens de montage automatisch een luchtdicht geheel gerealiseerd.
29 oktober 2020
Funderen: prioriteiten stellen (2)
Onder de buitenmuur waren betonnen funderingsvoeten onvermijdelijk. Het beton voor de balken werd op een geotextiel gestort en waardoor het de ondergrond niet vervuilde. De funderingsvoeten werden zo berekend dat ze zowel als balken als structurele kolommen zouden kunnen worden herbruikt indien ze ooit zouden worden uitgegraven.
28 oktober 2020
Funderen: prioriteiten stellen (1)
Tijdens het verkennen van de circulaire mogelijkheden voor de fundering rees de vraag of toekomstig hergebruik relevant was. Het zag er naar uit dat het uitdagend zou worden om een demontabele constructie te bedenken die aan alle andere eisen voldeed. Uiteindelijk primeerde twee basisprincipes: het gebruik van virgin materiaal teveel mogelijk verminderen en het potentieel voor hergebruik van de ingezette materialen zoveel mogelijk vergroten. Deze filosofie vertaalde zich in een funderingsvloer uit gerecycleerde glasgranulaten. Deze kunnen gemakkelijk worden “opgeschept" als het ooit nodig zou zijn om de fundering te verwijderen. De glasgranulaten zijn tevens thermisch isolerend.
15 oktober 2020
Start uitvoering Casestudy
Vandaag zijn de graafwerken gestart. Het perceel ligt vlakbij faciliteiten zoals het openbaar vervoer, scholen, winkels en gezondheidszorg, waardoor de site hoog scoort op de Vlaamse "mobiscore" met een 9,5/10. Op deze plek bouwen we de komende zes maanden een zo circulaire mogelijke eengezinswoning voor een vast budget.
11 augustus 2020
Recuperatie plint gebouw UAntwerpen
Vijf kilometer van de bouwplaats startte de Universiteit Antwerpen met de sloop van een deel van de gebouwen op de Paardenmarkt. Via het netwerk van de Green Deal Circulair Building (GDCB) kwamen we in aanraking met het bureau dat de selectieve sloop coördineerde, waarbij werd onderzocht of het mogelijk was hoogwaardige hergebruik te faciliteren. Hoewel dit niet de primaire focus van ons project is, waren we meer dan bereid om sommige bouwcomponenten te hergebruiken. Een van de belangrijkste onderdelen die we gerecupereerde, was zo'n 20 lopende meter aan hardstenen plint.
28 juli 2020
Omgevingsvergunning: goedgekeurd
De omgevingsvergunning voor de casestudy woning werd goedgekeurd. De stad Antwerpen gaf groen licht voor de bouw van een eengezinswoning op de site in Berchem, near Antwerp. Voorafgaande besprekingen met de stedenbouwkundige dienst waren niet mogelijk door het uitbreken van de COVID-19-pandemie. De eerste lockdown die hierop volgde, zorgde voor een verlamming van verschillende sectoren en het dagelijkse leven. Vanwege de strakke planning besloot het team om de vergunningaanvraag vooralsnog in te dienen, maar dan zonder de verhoopte dialoog waarin enkele afwijkingen van de stedenbouwkundige regelgeving gemotiveerd hadden kunnen worden en eventueel toegestaan. Er werd een vergunningsaanvraag opgesteld die de klassieke stedenbouwkundige verordeningen zoveel mogelijk respecteerde, zoals het materiaalgebruik in de voorgevel dat aansluit bij de rest van het straatbeeld, maar hier en daar een berekent risico nam, zoals het materiaalgebruik in de zij-en achtergevel, dat ongekend is in de nabije omgeving maar ermee esthetisch nauw is verwant.
23 december 2019
Open Call 2019: geselecteerd!
Ons project 'Circulair Bouwen Betaalbaar Wonen', dat werd ingediend voor de Open Oproep 2019 georganiseerd door Vlaanderen Circulair, wed geselecteerd voor financiering! Er werden 266 projecten ingediend, waarvan er 53 werden goedgekeurd. Het team is erg blij met deze erkenning een financiële injectie. We gaan met veel zin van start en kijken er naar uit om onze leerlessen en inzichten met u te delen. Lees meer over Vlaanderen Circulair en de geselecteerde projecten.